پورتال (Portal) چيست؟

پورتال پایگاهی است بر روی وب که به تبادل اطلاعات با کاربران می پردازد. پورتال اطلاعات را از منابع مختلف جمع آوری و به کاربران خود ارائه می دهد تا آنها نیازهای خود حول محور فعالیت آن پورتال را بصورت مجتمع در یک پایگاه واحد بدست آورند.
کاربر تنها با داشتن یک شناسه کاربری و رمزعبور به مجموعه ای از سرویس ها در یک یا چندین دامنه (Domain) دسترسی داشته باشد این سرویس ها حتی می توانند بر روی بیش از یک پورتال و در آدرس های اینترنتی (دامنه) متفاوتی قرار داشته باشند، اما کاربر با یک بار وارد کردن شناسه و رمز خود امکان ورود به ناحیه کاربری در همه این آدرس ها (مشروط بر داشتن دسترسی) را دارد.
بطور کلی تفاوت وب سایت با پورتال را می توان در موارد ذیل خلاصه نمود:
1. وب سایت انطباق پذیر نیست، بدین معنا که نمی توان محتوای آن را بصورت خودکار تغییر داد، در حالی که محتوای پورتال بصورت خودکار و بدون دخالت نیروی انسانی قابل تغییر است.
2. وب سایت انعطاف پذیر نیست، بدین معنا که نمیتوان محتوای وب سایت را بصورت آنلاین تغییر داد، در حالی که محتوای پورتال با استفاده از کنترل پنل به سادگی قابل تغییر است.
3. وب سایت محاوره ای نیست، بدین معنا که با کاربر ارتباطی برقرار نمی کند و با او به تبادل اطلاعات نمی پردازد، در حالی که پورتال بر اساس نیاز کاربر اطلاعات مورد نیاز او را ارائه می دهد.
4. وب سایت صرفا جهت اطلاع رسانی است، در حالی که پورتال علاوه بر اطلاع رسانی به جمع آوری اطلاعات نیز می پردازد.
انواع پورتال ( از نظر مخاطب ) :
پورتال افقی ( Horizontal Portal - Hortal ) ارائه دهنده اطلاعات و سرویسهای مختلفی است ، و افراد مختلف را پاسخگو می باشد به عنوان مثال پورتالی که در آن خرید و فروش کالاهای مختلفی صورت می گیرد .
 پورتال عمودی ( Vertical Portal- Vortal )  بر روی عناوین خاص و یا سرویسهای خاص تمرکز دارد و پاسخگوی گروه خاصی می باشد . به عنوان مثال پورتالی که به خرید و فروش محصولات یک صنعت خاص و اخبار همان صنعت اختصاص می یابد .
 
پورتال ها را می توان در چهار گروه زیر دسته بندی کرد:

1- (BUSINESS TO CUSTOMER PORTAL (B2C

این نوع از پورتال دسترسی مستقیم مصرف کننده را به مجموعه وسیعی از اطلاعات و خدمات فراهم می کند – برای مثال، اطلاعاتی مانند "راهنمای استفاده از محصولات" و "وضعیت سفارش مشتری " در خرید های خود و همچنین امکانات ارتباطی کاربر با بخش پشتیبانی مشتریان در این پورتال ها پیش بینی می شود. مانند هر پورتال دیگری، یک پورتال B2C معمولا در قد و قواره ای ارائه می شود که نیازهای مشتریان خود را پاسخ دهد.

2- (BUSINESS TO BUSINESS PORTAL (B2B

نوع دیگر پورتال در زنجیره مدیریت منابع شکل می یابد. در این نوع پورتال اطلاعات لازم برای تولید کنندگان،تهیه کنندگان، نمایندگی ها و همچنین توزیع کنندگان، به گونه ای مناسب و دسته بندی شده جمع آوری و در اختیار آنان قرار می گیرد. نمونه عمومی پورتال B2B - برای مثال، یک شریک تجاری را قادر می کند تا به بخشهایی از اطلاعات و امکانات مانند سفارش خرید و صدور فاکتور دسترسی داشته و از امکانات این بخشها استفاده کند. به هم پیوستن برنامه های کاربردی یکی از پیش نیازهای لازم برای یکپارچه سازی محیط های تجاری در بستری واحد و ایجاد محیط مجازی لازم برای کسب و کار است. محیطی که در آن امکان تهیه کالا یا خدمات، صدور صورت حساب خرید و فروش، دسترسی به اطلاعات تولید و دیگر امکانات مرتبط با نیازها فراهم می اید.

3- (BUSINESS TO EMPLOYEE (B2E

این پورتال ها که اغلب با عنوان پورتال های اینترانتی شناخته می شوند معمولا به منظور تجمیع، انتشار و به اشتراک گذاری اطلاعات و خدمات به پرسنل یک سازمان ایجاد می شوند. B2E ها به دو دسته اصلی تقسیم می شوند:

• پورتال های کارکنان که امکان دسترسی به محتویات به هم پیوسته ای مانند اخبار شرکت، اطلاعات سخت افزاری و نرم افزاری، موتور جستجو و منابع فنی و گزارشها را در اختیار می گذارد. اطلاعات این نوع پورتال معمولا در دسترس همه کارکنان یک سازمان قرار می گیرد. این پورتال کارکنان و شاغلین یک سازمان را قادر می کند تا از طریق گپ و گروه های گفتگو با یکدیگر در تماس بوده و با یکدیگر همکاری کنند. عموما، این پورتال ها امکاناتی نظیر ثبت نام در یک کلاس و یا یک اردو را نیز در اختیار کاربر خود قرار می دهند. به علاوه کاربران این پورتال معمولا می توانند اطلاعات شخصی خود مانند نام و کلمه عبور را تغییر دهند.

• با یک یا مجموعه اهداف مشخص مثلا فروش یک محصول ایجاد می گردد. این پورتال ها مجموعه ای از محتویات را به منظور پشتیبانی از فرآیند یا فرآیندهای مشخصی در اختیار می گذارند. برای مثال یک برنامه تکنسین خودکار ممکن است نیازمند منابعی از برنامه های کاربردی دیگر مثلا برنامه های تعمیر و نگهداری باشد تا بتواند اطلاعات لازم در زمینه تاریخچه بازبینی و تعمیر، زمان بندی تجهیز و یا قطعات و لوازم مورد نیاز برای تعمیر آن را کسب کند.

4- پورتال های عمومی ( MEGA OR PUBLIC PORTAL )

این پورتال ها با عنوان پورتال های اینترنتی شناخته می شوند و مهمترین ویژگی آنها فراوانی مخاطبانشان است. این نوع از پورتال ها نیز در دو گروه دسته بندی می شوند:

1. پورتال های عمومی که تمامی کاربران اینترنت را مخاطب قرار می دهند (برای مثال YAHOO ، EXCITE، GOOGLE و مانند آن)

2. پورتال های خاص ( صنعتی، بازرگانی، خدماتی ) که به آنها پورتال های عمودی نیز گفته شده و مخاطبان محدود و مشخصی دارند ( مانند پورتال های بانکها، سازمانهای دولتی، وزارتخانه ها و ... )